بررسی تحول بازنمایی جنگ در آثار سینمایی دفاع مقدس (با تأکید بر آثار رسول ملاقلی‌پور)

مقدمه و هدف پژوهش: رسانه­ها و وسایل ارتباطات جمعی در این عصر به‌صورت اشکال نوینی، توسعه­یافته و بسیاری از تحولات جامعه بشری را تحت­الشعاع قرار داده­اند. با توجه گسترش و تأثیرگذاری رسانه­ها، این پژوهش با تکیه بر صنعت سینما به‌ویژه سینمای دفاع مقدس تلاش کرد تحول بازنمایی جنگ در سینمای دفاع مقدس با تأکید بر آثار رسول ملاقلی‌پور با بهره­مندی از نظریه بازنمایی و دیدگاه‌های استوارت هال، چگونگی بازنمایی جنگ در سه دوره جنگ، بازسازی و اصلاحات را مورد مطالعه قرار دهد. روش پژوهش: روش تحقیق به لحاظ استراتژی، توصیفی، به لحاظ مسیر اجرا، تحلیل محتوا، به لحاظ دوره زمانی مورد بررسی، طولی، به لحاظ زمان مورد بررسی، گذشته‌نگر، از نظر ماهیت و هدف، بنیادی و از نظر جمع‌آوری داده‌ها، کمی است و جامعه آماری پژوهش شامل تمام فیلم­های سینمایی (15 فیلم) ساخته شده توسط ملاقلی‌پور می­باشد که سه فیلم افق، هیوا و مزرعه پدری به‌عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. یافته­ها: یافته­های تحقیق حاکی از آن است که فیلم افق که دوره جنگ را نمایندگی می­کند، شهادت‌طلبی و حضور در جبهه به‌صورت داوطلبانه و بازنمایی دشمن در مقام شر و باطل و نیروی ایرانی به‌عنوان خیر و حق از دغدغه‌های کارگردان بوده است. فیلم هیوا که مربوط به دوره بازسازی می­باشد، به مباحث اجتماعی، واقعیات تلخ بعد از جنگ و مروری بر جنگ از زاویه انتقادی و عدم همدلی و خودسری برخی از سربازان را به تصویر می­کشد و در نهایت فیلم مزرعه پدری که دوره اصلاحات را نمایندگی می­کند اشاره به اعتراضات و ناخرسندی‌های اجتماعی از جنگ را نشان می­دهد. نتیجه‌گیری: کارگردان تلاش کرده است متناسب با فضا و شرایط اجتماعی هر دوره به بازنمایی رویدادها و وقایع سه دوره جنگ، بازسازی و اصلاحات، متناسب با زمان ساخت فیلم­ها بپردازد که یافته‌های برآمده از تحقیق، این امر را به‌خوبی نمایان می‌سازد.